भविष्यातील संकटांसाठी जगभरात 'प्रीपिंग'चा नवा ट्रेंड

महायुद्ध, नैसर्गिक आपत्ती आणि आर्थिक मंदीच्या भीतीमुळे जगभरात 'प्रीपिंग' चळवळ सुरू

अमेरिका आणि ब्रिटनमध्ये लाखो लोक अन्न, पाणी, औषधे आणि बंकरची तयारी करत आहेत

मार्क झुकेरबर्ग, किम कार्दशियन यांच्यासारखे सेलिब्रिटीही 'बंकर'ला स्टेटस सिंबल मानतात

सरकार आणि संस्थांवरील विश्वास कमी झाल्यामुळे नागरिक स्वतःच्या सुरक्षेची तयारी करत आहेत

पुणे : जागतिक स्तरावर बिघडलेल्या परिस्थितीमुळे, विशेषतः महायुद्ध, महामारी, आर्थिक मंदी आणि नैसर्गिक आपत्त्यांच्या वाढत्या धोक्यामुळे एक नवीन सामाजिक चळवळ उदयास येत आहे. या चळवळीला 'प्रीपर्स' (Preppers) असे म्हणतात, ज्यात लोक भविष्यातील मोठ्या संकटांसाठी आवश्यक वस्तूंचा साठा करत आहेत. अमेरिका आणि ब्रिटनमध्ये लाखो नागरिक अशा प्रकारे तयारी करत असल्याचे दिसून येत आहे, ज्यात सामान्य लोकांबरोबरच हॉलीवूडमधील अनेक प्रसिद्ध व्यक्तींचाही समावेश आहे.

रशिया-युक्रेन युद्ध आणि अण्वस्त्र हल्ल्यांच्या वाढत्या भीतीने हा ट्रेंड अधिक वाढला आहे. एका सर्वेक्षणानुसार, अमेरिकेतील ५१% लोक तिसऱ्या महायुद्धाच्या शक्यतेसाठी आधीच तयार आहेत. या 'प्रीपर्स'मध्ये असे लोक आहेत जे मोठ्या नैसर्गिक आपत्ती, आर्थिक संकट किंवा कोणत्याही मोठ्या उलथापालथीसाठी स्वतःला तयार करतात. त्यांनी स्वतःसाठी भूमिगत बंकर तयार केले आहेत आणि त्यात अनेक वर्षांपर्यंत खराब न होणारे अन्न, पाणी, औषधे आणि आपत्कालीन उपकरणे साठवली आहेत.

तयारी काय असते?

'प्रीपर्स' त्यांच्या बंकरमध्ये अनेक प्रकारच्या वस्तू जमा करत आहेत. यात साधारणतः २५ वर्षांपर्यंत टिकणारे पॅकेज्ड फूड, डिब्बाबंद मांस, पिण्याचे पाणी, कपडे आणि प्रथमोपचार किट यांचा समावेश असतो. याशिवाय, अण्वस्त्र हल्ल्याच्या शक्यतेमुळे पोटॅशियम आयोडाइडच्या गोळ्या आणि न्यूक्लियर सुरक्षा सामग्रीही मोठ्या प्रमाणात खरेदी केली जात आहे. संपर्क आणि ऊर्जेसाठी सौर पॅनेल, जनरेटर आणि सॅटेलाईट फोनसारखी उपकरणेही त्यांच्याकडे असतात.

भारतातील स्थिती

जागतिक स्तरावर हा ट्रेंड वाढत असला तरी, भारतात 'प्रीपिंग'ची संकल्पना अद्याप म्हणावी तशी रुजलेली नाही. भारतीय संस्कृतीमध्ये पारंपरिक पद्धतीने घरात धान्य, डाळी आणि मसाले साठवून ठेवण्याची प्रथा आहे, जी एकप्रकारे 'प्रीपिंग'चाच भाग आहे. मात्र, विकसित देशांमध्ये वैयक्तिक सुरक्षेवर जास्त भर दिला जात आहे, तर भारतात राष्ट्रीय आपत्ती व्यवस्थापन प्राधिकरण (NDMA) आणि एनडीआरएफ (NDRF) सारख्या संस्थांच्या माध्यमातून सामूहिक आपत्ती व्यवस्थापनावर अधिक लक्ष केंद्रित केले जाते. हा ट्रेंड केवळ संरक्षणाची गरज नाही, तर सरकार आणि सार्वजनिक संस्थांवरील विश्वास कमी झाल्याचेही लक्षण दर्शवतो, ज्यामुळे लोक स्वतःच आपल्या भविष्याची जबाबदारी घेत आहेत.