'रिपब्लिक ऑफ बलुचिस्तान': एक नवे राष्ट्र उदयाला येतेय का?

 

मुंबई, १४ मे २०२५ : भारत आणि पाकिस्तान यांनी एकमेकांचे उच्चायुक्त हद्दपार केल्याच्या पार्श्वभूमीवर, बलुचिस्तानमधील स्वातंत्र्य कार्यकर्त्यांनी नव्या वळण घेतले आहे. सोशल मीडियावर 'रिपब्लिक ऑफ बलुचिस्तान' हा हॅशटॅग मोठ्या प्रमाणात ट्रेंड करत असून, बलुचिस्तानी कार्यकर्त्यांनी भारताला अधिकृत समर्थन देण्याचे आवाहन केले आहे.

बलुचिस्तानची स्वातंत्र्याची घोषणा

बलुचिस्तानचे प्रमुख कार्यकर्ते मीर यार बलुच यांनी ९ मे रोजी बलुचिस्तानला स्वतंत्र राष्ट्र म्हणून घोषित केले. त्यानंतर सोशल मीडियावर मोठ्या प्रमाणात "रिपब्लिक ऑफ बलुचिस्तान" ही चळवळ जोर धरत असून, बलुचिस्तानी नेते पाकिस्तानपासून पूर्ण स्वातंत्र्याची मागणी करत आहेत.

"बलुच आणि भारतीय मैत्री हेच एकमेव शस्त्र आहे, जे राक्षसी पाकिस्तानला नष्ट करू शकेल. बलुचिस्तान आणि भारताची हृदये स्वातंत्र्यासाठी एकत्र धडकतात," अशा आशयाचे संदेश सोशल मीडियावर व्हायरल होत आहेत.

भारताकडून अपेक्षा

बलुचिस्तानचे कार्यकर्ते भारताकडे विशेष अपेक्षा ठेवत आहेत. त्यांची मागणी आहे की भारताने नवी दिल्लीमध्ये बलुचिस्तानचे कार्यालय उघडावे, जिथे "द रिपब्लिक ऑफ बलुचिस्तान" असे लिहिलेले असेल. मीर यार बलुच यांनी ट्विटरवर लिहिले, "आम्ही आमचे स्वातंत्र्य घोषित केले आहे आणि आम्ही भारताला विनंती करतो की भारताने दिल्लीमध्ये बलुचिस्तानचे कार्यालय आणि दूतावास परवानगी द्यावी."

तज्ज्ञांचे मत आहे की भारतात तैवानचे कार्यालय असल्याप्रमाणे बलुचिस्तानचेही कार्यालय असू शकते. "भारत जर पहिले पाऊल उचलेल, तर आर्मेनियासारखे अनेक देश बलुचिस्तानचे समर्थन करू शकतात. इस्रायलही अशी भूमिका घेऊ शकतो," असा विचार अनेक विश्लेषक मांडत आहेत.

भौगोलिक अडचणी

बलुचिस्तानच्या संकल्पनेसमोरील सर्वात मोठे आव्हान आहे त्याच्या भौगोलिक सीमांचे. बलुच लोक केवळ पाकिस्तानातच नाही, तर अफगाणिस्तान आणि इराणमध्येही मोठ्या संख्येने वास्तव्यास आहेत. बलुचिस्तानच्या नकाशावर दावा केल्यास, याला इराण आणि अफगाणिस्तानचा विरोध होऊ शकतो.

"बलुचिस्तानच्या स्वातंत्र्य कार्यकर्त्यांनी पाकिस्तानातील बलुचिस्तानचे सीमांकन स्पष्ट करणे आवश्यक आहे. त्यांनी अफगाणिस्तान किंवा इराणमध्ये विस्तार होण्याची इच्छा नसल्याचे स्पष्ट केले पाहिजे. यामुळे पाकिस्तानला इतर देशांशी हातमिळवणी करण्याचा अवसर मिळणार नाही," अशी माहिती राजकीय विश्लेषकांनी दिली.

संयुक्त राष्ट्र संघाची भूमिका

बलुचिस्तानचे कार्यकर्ते संयुक्त राष्ट्र संघाला (UN) 'डेमोक्रॅटिक पीपल्स रिपब्लिक ऑफ बलुचिस्तान'ला मान्यता देण्याची आणि UN बैठक आयोजित करण्याची मागणी करत आहेत. मात्र तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे की हे कार्य तसे आव्हानात्मक असेल.

"गाझाच्या मुद्द्यावर UN काही विशेष करू शकलेले नाही, परंतु गाझामध्ये UN ची उपस्थिती आहे. जर फिलिस्तीनच्या बाबतीत UN इतका सक्रिय असू शकतो, तर बलुचिस्तानच्या बाबतीतही असावा," असे मत अनेक तज्ज्ञ व्यक्त करतात.

हे देखील लक्षात घ्यावे लागेल की UN मध्ये अमेरिका आणि चीनचा मोठा प्रभाव आहे. चीन नक्कीच बलुचिस्तानला समर्थन देणार नाही. तसेच अमेरिकेने बलुचिस्तान लिबरेशन आर्मीला दहशतवादी संघटना म्हणून घोषित केले आहे.

भारताची भूमिका महत्त्वाची

तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे की भारताने भूमिका घेतल्यासच बलुचिस्तानला अंतरराष्ट्रीय समर्थन मिळू शकते. "भारताने बलुचिस्तान कार्यालय उघडल्यास, अमेरिकादेखील नोंद घेईल आणि कदाचित बलुचिस्तान लिबरेशनसाठी लढणाऱ्यांना दहशतवादी म्हणणे थांबवू शकेल," असे मत काही अभ्यासक व्यक्त करतात.

बांगलादेश एकेकाळी केवळ एक संकल्पना होता, आज तो पाकिस्तानपासून वेगळा झालेला स्वतंत्र देश आहे. बलुचिस्तानचे भवितव्यही तसेच असू शकते. प्रश्न फक्त एवढाच आहे की हे कधी होईल?

---------------------------------

#RepublicOfBalochistan 

#IndiaBalochFriendship 

#FreeBalochistan 

#MirYarBaloch 

#IndiaPakistanTensions 

#BalochistanIndependence 

#DiplomaticSupport 

#GlobalPolitics