जागतिक हवामान बदल चिंताजनक

जागतिक हवामान बदल

पुण्यातील बाणेर, बावधन परिसरात काल १ जून रोजी जोरदार गारपीट झाली. शहरात काही ठिकाणी जोरदार वा-यामुळे झाडे पडण्याच्या घट्ना घडल्या. मागील मे महिन्यात राज्यातच नव्हे तर देशातही अनेक ठिकाणी अवकाळी पाऊस झाला त्याने मोठे नुकसान केले. जगभरात नैसर्गिक संकटांचे प्रमाण वाढले आहे. जागतिक हवामानात होणारे हे बदल चिंताजनक आहेत.

हवामान बदल ही आज आपल्या ग्रहासमोरील सर्वात गंभीर समस्यांपैकी एक आहे. पृथ्वीचे हवामान लाखो वर्षांपासून बदलत आहे, परंतु मानवी क्रियाकलापांमुळे अलिकडच्या दशकात बदलाचा वेग वाढला आहे. जीवाश्म इंधन (पेट्रोल आदी) जाळणे, जंगलतोड आणि इतर क्रियाकलाप यामुळे वातावरणात हरितगृह वायुचे प्रमाण वाढत चालले असल्याचे संशोधकांचे म्हणणे आहे. ज्यामुळे उष्णता वातावरणातून कमी होण्यात अडचण येते. आणि तापमान वाढते.

हवामान बदलाचे परिणाम जगभरात जाणवू लागले आहेत. आपण उष्णतेच्या लाटा, दुष्काळ, पूर आणि वादळ यासारख्या अत्यंत तीव्र हवामानाच्या घटना पाहत आहोत. समुद्राची पातळी वाढत आहे, ज्यामुळे किनारपट्टीच्या समुदायांना धोका आहे. आणि आर्क्टिक वितळत आहे, जे मिथेन, एक शक्तिशाली हरितगृह वायू वातावरणात सोडत आहे.

जर आपण हरितगृह वायू उत्सर्जन कमी करण्यासाठी पावले उचलली नाहीत, तर हवामान बदलाचे परिणाम आणखी तीव्र होतील. आम्ही अधिक तीव्र हवामान घटना, अधिक पूर, अधिक दुष्काळ आणि वाढती समुद्र पातळी पाहू शकतो. या बदलांमुळे लाखो लोक विस्थापित होऊ शकतात आणि पायाभूत सुविधा आणि इकोसिस्टमचे व्यापक नुकसान होऊ शकते.

हरितगृह वायू उत्सर्जन कमी करण्यासाठी आणि हवामान बदलाचे परिणाम कमी करण्यासाठी आपण अनेक गोष्टी करू शकतो. आम्ही सौर आणि पवन उर्जा यांसारख्या अक्षय ऊर्जा स्त्रोतांचा वापर आपल्या जीवनात करू शकतो. घरांमध्ये आणि व्यवसायांमध्ये ऊर्जा कार्यक्षमता सुधारू शकतो. आणि चालणे, बाईक चालवणे किंवा सार्वजनिक वाहतूक व्यवस्थेचा वापरही ही समस्या कमी करण्यात खारीचा वाटा बजावू शकतात.

हवामान बदल ही एक गंभीर समस्या आहे, परंतु ती सोडवता येणारी नाही. जर आपण आत्ताच कृती केली तर आपण अजूनही हवामान बदलाचे वाईट परिणाम टाळू शकतो आणि आपल्या ग्रहासाठी अधिक टिकाऊ भविष्य घडवू शकतो.

हवामान बदलाची कारणे

कोळसा, तेल आणि नैसर्गिक वायू यांसारख्या जीवाश्म इंधनांचे जाळणे हे हवामान बदलाचे मुख्य कारण आहे. जेव्हा हे इंधन जाळले जाते तेव्हा ते हरितगृह वायू वातावरणात सोडतात. हरितगृह वायू सूर्यापासून उष्णतेला अडकवतात, ज्यामुळे पृथ्वीचे तापमान वाढते.

हवामान बदलाला हातभार लावणाऱ्या इतर मानवी क्रियाकलापांमध्ये जंगलतोड, शेती आणि औद्योगिक प्रक्रिया यांचा समावेश होतो. जंगलतोड झाडे काढून टाकते, जे वातावरणातील कार्बन डायऑक्साइड शोषून घेतात. शेती मिथेन आणि नायट्रस ऑक्साईड, दोन शक्तिशाली हरितगृह वायू सोडते. आणि औद्योगिक प्रक्रिया कार्बन डायऑक्साइड, मिथेन आणि नायट्रस ऑक्साईडसह विविध प्रकारचे हरितगृह वायू सोडतात.

हवामान बदलाचे परिणाम

हवामान बदलाचे पृथ्वीवर आधीच अनेक परिणाम होत आहेत.

समुद्राची वाढती पातळी: पृथ्वीवरील बर्फाचे तळ आणि हिमनद्या वितळत आहेत, ज्यामुळे समुद्राची पातळी वाढत आहे. जगभरातील किनारी समुदायांसाठी हा धोका आहे.

अधिक तीव्र हवामानाच्या घटना: हवामान बदलामुळे उष्णतेच्या लाटा, दुष्काळ, पूर आणि वादळ यासारख्या गंभीर हवामानाच्या घटना घडत आहेत. या घटनांमुळे मालमत्तेचे आणि पायाभूत सुविधांचे मोठ्या प्रमाणावर नुकसान होऊ शकते आणि जीवितहानी होऊ शकते.

वनस्पती आणि प्राणी जीवनात बदल: हवामान बदलामुळे वनस्पती आणि प्राणी जीवनात बदल होत आहेत. काही प्रजाती थंड तापमान किंवा अधिक अन्नाच्या शोधात नवीन भागात जात आहेत. इतर प्रजाती नामशेष होत आहेत.

आरोग्य समस्या: वातावरणातील बदल अनेक आरोग्य समस्यांशी निगडीत आहेत, ज्यात उष्णतेचा ताण, श्वसन समस्या आणि वेक्टर-जनित रोगांचा समावेश आहे.

हवामान बदल कमी करण्यासाठी अनेक गोष्टी केल्या जाऊ शकतात.

हरितगृह वायू उत्सर्जन कमी करणे: हे अक्षय ऊर्जा स्त्रोतांकडे स्विच करून, ऊर्जा कार्यक्षमता सुधारून आणि कारवरील आपली अवलंबित्व कमी करून केले जाऊ शकते.

हवामान बदलाच्या परिणामांशी जुळवून घेणे: समुद्राच्या वाढत्या पातळीपासून किनारपट्टीच्या समुदायांचे संरक्षण करण्यासाठी, दुष्काळ प्रतिरोधक पिके विकसित करून आणि अत्यंत हवामानाच्या घटनांसाठी पूर्व चेतावणी प्रणाली सुधारण्यासाठी समुद्राच्या भिंती बांधून हे केले जाऊ शकते.

हवामान बदलाला तोंड देण्यासाठी शमन आणि अनुकूलन या दोन्ही गोष्टी महत्त्वाच्या आहेत. शमन केल्याने वातावरणातील हरितगृह वायूंचे प्रमाण कमी होण्यास मदत होईल, तर अनुकूलनामुळे समुदायांना आधीच होत असलेल्या हवामान बदलाच्या परिणामांचा सामना करण्यास मदत होईल.

निष्कर्ष