स्वच्छ सर्वेक्षण २०२४-२५ मध्ये महाराष्ट्राची ऐतिहासिक आघाडी; मिरा भाईंदर मनपा देशात प्रथम, राज्याला १० राष्ट्रीय पुरस्कार

नवी दिल्ली, १७ जुलै २०२५: स्वच्छ भारत मिशन-शहरी अंतर्गत आयोजित ‘स्वच्छ सर्वेक्षण २०२४-२५’ मध्ये महाराष्ट्राने पुन्हा एकदा आपले वर्चस्व सिद्ध केले आहे. यंदाच्या सर्वेक्षणात राज्याला एकूण दहा राष्ट्रीय पुरस्कार प्राप्त झाले असून, विशेषतः मिरा भाईंदर महानगरपालिकेने देशात सर्वप्रथम क्रमांक पटकावत महाराष्ट्राचा नावलौकिक वाढविला आहे. नवी दिल्लीतील विज्ञान भवन येथे आयोजित समारंभात राष्ट्रपती द्रौपदी मुर्मू यांच्या हस्ते या राष्ट्रीय पुरस्कारांचे वितरण करण्यात आले. यावेळी केंद्रीय गृहनिर्माण नगर विकास मंत्री मनोहर लाल आणि राज्यमंत्री तोखन साहू यांच्यासह अनेक वरिष्ठ अधिकारी उपस्थित होते.

विविध श्रेणींमध्ये महाराष्ट्राची दिमाखदार कामगिरी

स्वच्छ शहरांच्या मूल्यांकनामध्ये महाराष्ट्राने चमकदार कामगिरी केली आहे:

मिरा भाईंदर महानगरपालिका: ३ ते १० लाख लोकसंख्येच्या गटात देशात अव्वल स्थान.
कराड नगर परिषद: ५० हजार ते ३ लाख लोकसंख्येच्या गटात देशात दुसरे स्थान.
नवी मुंबई महानगरपालिका: “सुपर स्वच्छ लीग सिटी” पुरस्कार प्राप्त.
पिंपरी-चिंचवड महानगरपालिका: देशात सातवा तर राज्यात प्रथम क्रमांक. तसेच, ७ स्टार गार्बेज फ्री सिटी आणि वॉटर प्लस ही दोन्ही मानांकनंही मिळवली आहेत.
लोणावळा, विटा, सासवड, देवळाली प्रवरानगर, पाचगणी आणि पन्हाळा: या शहरांनीही आपापल्या गटात 'सुपर स्वच्छ लीग'मध्ये स्थान मिळवले.

राज्याच्या नगर विकास राज्यमंत्री माधुरी मिसाळ यांनी महानगरपालिका, नगरपालिकांच्या टीमसह हे पुरस्कार स्वीकारले.

स्वच्छतेच्या यशामागे अभिनव तंत्रज्ञान आणि नागरिक सहभाग

महाराष्ट्राने कचरा व्यवस्थापन, स्रोत पातळीवरील विलगीकरण, नागरिकांचा सक्रिय सहभाग आणि अत्याधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर यातून स्वच्छतेच्या दिशेने उल्लेखनीय कार्य केले आहे. मिरा भाईंदरने अत्याधुनिक कचरा व्यवस्थापन प्रणाली, मशीनद्वारे कचरा संकलन आणि नागरिकांमध्ये जनजागृती घडवून हे मोठे यश संपादन केले. पिंपरी-चिंचवडने कचरा मुक्त शहर व वॉटर प्लस प्रमाणपत्र मिळवून आपली गुणवत्ता सिद्ध केली.

राष्ट्रपतींकडून स्वच्छता चळवळीचे कौतुक

राष्ट्रपती द्रौपदी मुर्मू यांनी महाराष्ट्राच्या या प्रगतीबद्दल समाधान व्यक्त करत सर्व विजयी शहरांचे अभिनंदन केले. स्वच्छता ही केवळ शारीरिक आरोग्याचा नव्हे, तर सामाजिक आणि आर्थिक प्रगतीचा पाया असल्याचे त्यांनी नमूद केले. त्यांनी महिलांच्या वाढत्या सहभागाचे विशेष कौतुक करत ही चळवळ महिला सक्षमीकरणासाठी प्रभावी ठरत असल्याचे सांगितले. सफाईमित्रांचे योगदान उल्लेखनीय असून, मॅनहोलऐवजी मशीन-होलचा वापर वाढवण्याचेही त्यांनी यावेळी आवाहन केले.

'स्वच्छ सर्वेक्षण २०२४-२५' ची संकल्पना आणि व्याप्ती

‘स्वच्छ भारत मिशन-शहरी २.०’ अंतर्गत देशभरातील ४,५०० हून अधिक शहरांचे १० महत्त्वपूर्ण निकषांवर मूल्यांकन करण्यात आले. यामध्ये कचरा संकलन, स्रोत पातळीवरील विलगीकरण, पर्यावरणपूरक उपाययोजना, नागरिक सहभाग आणि स्वच्छतेसंदर्भातील जनजागृती यांचा समावेश होता. “रिड्यूस, रीयूज, रीसाइकल” ही या वर्षीची मध्यवर्ती संकल्पना होती. एकूण ३,००० हून अधिक मूल्यांकनकर्त्यांनी ४५ दिवसांच्या कालावधीत ११ लाखांहून अधिक घरे आणि परिसरांचे सर्वेक्षण केले असून, १४ कोटी नागरिकांनी त्यात सहभाग नोंदविला आहे. सन २०१६ पासून केंद्र शासनाने सुरू केलेला हा स्वच्छ सर्वेक्षण उपक्रम शहरी स्वच्छतेचा महत्त्वपूर्ण आधारस्तंभ बनला आहे, अशी माहिती राज्यमंत्री श्रीमती मिसाळ यांनी दिली.

Swachh Survekshan, Maharashtra, Mira Bhayandar Municipal Corporation, National Awards, Cleanliness, Urban Development, Pimpri Chinchwad, Karad, Navi Mumbai, President Droupadi Murmu

#SwachhSurvekshan #Maharashtra #MiraBhayandar #Cleanliness #NationalAwards #SwachhBharatMission #UrbanDevelopment #PimpriChinchwad #India