छंगूर बाबा: गल्लीतील गंडेदोऱ्यांपासून ते आंतरराष्ट्रीय धर्मांतरण रॅकेटपर्यंतचा थक्क करणारा प्रवास

 

जलालुद्दीन ते छंगूर बाबा: १०० कोटींचे फंडिंग, हजारो महिलांचे धर्मांतर आणि एका भोंदूचा पर्दाफाश

'लव्ह जिहाद' ते 'रेट कार्ड': छंगूर बाबाच्या धर्मांतरण साम्राज्याची धक्कादायक कहाणी

सायकलवरून करोडपती: छंगूर बाबाच्या मायावी जाळ्याचा एटीएसकडून भेद

एक वादळाची सुरुवात

उत्तर प्रदेशातील शांत आणि तसं दुर्लक्षित असलेलं बलरामपूर जिल्हा, अचानक देशपातळीवर चर्चेत आला. निमित्त ठरलं एका स्वयंघोषित 'बाबा'च्या अटकेचं. त्याचं नाव जलालुद्दीन उर्फ छंगूर बाबा. रस्त्यावर फिरून अंगठ्या आणि गंडेदोरे विकणारा एक सामान्य माणूस, बघता बघता कोट्यवधी रुपयांच्या मालमत्तेचा मालक कसा बनला, याचा तपास सुरू झाल्यावर जे काही समोर आलं, ते केवळ धक्कादायक नव्हतं, तर समाजाला पोखरणाऱ्या एका मोठ्या षडयंत्राचा भाग होतं. गरिबी, असहाय्यता आणि अंधश्रद्धेचा फायदा घेत, हजारो लोकांचं, विशेषतः हिंदू महिलांचं धर्मांतर घडवून आणणारं एक आंतरराष्ट्रीय रॅकेट उघडकीस आलं. या लेखात आपण छंगूर बाबाच्या सुरुवातीच्या दिवसांपासून ते त्याच्या अटकेपर्यंतचा संपूर्ण प्रवास, त्याच्या कामाची पद्धत आणि या प्रकरणाचे सामाजिक-राजकीय परिणाम यावर सविस्तर विश्लेषण करणार आहोत.

भाग १: जलालुद्दीनचा 'छंगूर बाबा' कसा झाला?

प्रत्येक मोठ्या गुन्हेगाराच्या मागे एक कहाणी असते. छंगूर बाबाची कहाणी सुरू होते बलरामपूरच्या रेहरा माफी गावातून. त्याचं खरं नाव करीमुल्ला शाह किंवा जलालुद्दीन शाह असल्याचं सांगितलं जातं. त्याच्या एका हातात सहा बोटं असल्यामुळे त्याला 'छंगूर' असं टोपणनाव मिळालं. सुरुवातीच्या काळात तो सायकलवरून फिरून स्थानिक बाजारात आणि दर्ग्याजवळ अंगठ्या, खडे आणि आजारांवर 'इलाज' करणारे तावीज (गंडेदोरे) विकायचा. त्याच्या बोलण्यात एक प्रकारची जादू होती, ज्यामुळे लोक त्याच्याकडे आकर्षित व्हायचे. हळूहळू त्याने लोकांच्या मनात 'पीर बाबा' म्हणून आपली प्रतिमा तयार केली.

स्थानिक पातळीवर थोडं बस्तान बसवल्यावर तो मुंबईला गेला. मुंबईतल्या प्रसिद्ध हाजी अली दर्ग्याजवळही त्याने आपलं काम सुरू ठेवलं. इथेच त्याची भेट काही अशा लोकांशी झाली, ज्यांनी त्याला सौदी अरेबियाला नेलं. सौदीतून परत आल्यावर त्याच्या राहणीमानात आणि कामाच्या पद्धतीत अमुलाग्र बदल झाला. त्याने मुंबईत आपलं नेटवर्क वाढवलं आणि नंतर पुन्हा बलरामपूरला परतला. इथे आल्यावर त्याने एका दर्ग्याजवळ स्वतःचा आश्रम थाटला आणि भगव्या रंगाचे कपडे घालून लोकांच्या समस्या सोडवण्याचा दावा करू लागला. त्याच्याभोवती लोकांची गर्दी जमू लागली आणि तो 'छंगूर बाबा' म्हणून प्रसिद्ध झाला. पुढे तो इतका प्रभावी झाला की गावचा प्रमुख (ग्राम प्रधान) म्हणूनही निवडून आला.

भाग २: धर्मांतरणाचे मायाजाल आणि कामाची पद्धत

छंगूर बाबाचा खरा खेळ इथूनच सुरू झाला. त्याने केवळ लोकांच्या समस्या सोडवण्याचं नाटक केलं नाही, तर त्यांच्या असहाय्यतेचा आणि गरिबीचा फायदा घेऊन त्यांना इस्लाम धर्म स्वीकारण्यासाठी प्रवृत्त करण्यास सुरुवात केली. उत्तर प्रदेश पोलिसांच्या दहशतवाद विरोधी पथकाच्या (ATS) तपासानुसार, त्याच्या निशाण्यावर प्रामुख्याने गरीब, मजूर, विधवा आणि निराधार महिला होत्या.

त्याच्या कामाची पद्धत अत्यंत नियोजनबद्ध होती:

• आर्थिक प्रलोभन: तो लोकांना नोकरी, पैसा आणि आर्थिक मदतीचं आमिष दाखवायचा. आजारातून मुक्त करण्याच्या नावाखाली किंवा इतर समस्या दूर करण्याच्या बहाण्याने तो लोकांना आपल्या जाळ्यात ओढायचा.
• 'लव्ह जिहाद'चा वापर: त्याच्या टोळीतील तरुण मुस्लिम मुलं हिंदू नावं धारण करून हिंदू मुलींना प्रेमाच्या जाळ्यात ओढायची. एकदा मुलगी जाळ्यात अडकली की, तिला लग्नाचं आमिष दाखवून किंवा धमकावून धर्मांतर करण्यास भाग पाडलं जायचं. लखनौमधील गुंजा गुप्ता नावाच्या तरुणीला 'अमित' नावाच्या तरुणाने प्रेमाच्या जाळ्यात ओढून तिचं धर्मांतर करून 'आलिना अन्सारी' असं नाव ठेवल्याचं प्रकरण तपासात समोर आलं आहे.
• जातीवर आधारित 'रेट कार्ड': तपासात सर्वात धक्कादायक बाब म्हणजे धर्मांतरासाठी असलेलं 'रेट कार्ड'. ब्राह्मण, क्षत्रिय किंवा शीख समाजातील मुलींना धर्मांतरित करण्यासाठी १५ ते १६ लाख रुपये दिले जात होते. यावरून या रॅकेटची मानसिकता किती विकृत होती, याचा अंदाज येतो.
• बनावट कागदपत्रे आणि धमक्या: धर्मांतरानंतरही पीडितांची मूळ कागदपत्रं, जसं की आधार कार्ड, पॅन कार्ड आणि पासपोर्ट, तशीच ठेवली जात होती, जेणेकरून त्यांच्यावर नियंत्रण ठेवता येईल. जर कोणी विरोध केला, तर त्यांना खोट्या केसमध्ये अडकवण्याची धमकी दिली जात होती.
• ब्रेनवॉशिंग आणि वैचारिक प्रचार: छंगूर बाबाने 'शिजरा-ए-तैयबा' नावाचं एक पुस्तकही प्रकाशित केलं होतं, ज्याचा वापर तो इस्लामचा प्रचार करण्यासाठी आणि लोकांचं वैचारिक मतपरिवर्तन करण्यासाठी करत होता.

या संपूर्ण रॅकेटमध्ये तो एकटा नव्हता. त्याची उजवी बाजू सांभाळणारी नीतू उर्फ नसरीन नावाची एक महिला होती. मुंबईतील एक व्यावसायिक नवीन रोहरा, त्याची पत्नी नीतू आणि त्यांची मुलगी, या सर्वांचं धर्मांतर छंगूर बाबाच्या प्रभावाखाली झालं होतं. धर्मांतरानंतर नवीनचं नाव जमालुद्दीन आणि नीतूचं नाव नसरीन झालं. हे कुटुंब नंतर बलरामपूरला स्थायिक झालं आणि त्यांनी आपली महागडी वाहनंही छंगूर बाबाच्या वापरासाठी दिली. याशिवाय छंगूर बाबाचा मुलगा मेहबूब आणि इतर अनेक सहकारी या नेटवर्कचा भाग होते.

भाग ३: आंतरराष्ट्रीय फंडिंग आणि कोट्यवधींची माया

रस्त्यावर अंगठ्या विकणाऱ्या छंगूर बाबाकडे एवढा पैसा आला कुठून? हा प्रश्न तपास यंत्रणांना सुरुवातीपासूनच सतावत होता. अंमलबजावणी संचालनालयाच्या (ED) तपासात असं आढळून आलं की, छंगूर बाबाच्या आणि त्याच्या सहकाऱ्यांच्या ४० बँक खात्यांमध्ये सुमारे १०६ कोटी रुपये जमा झाले होते. हे पैसे प्रामुख्याने आखाती देशांमधून (Middle East) आले होते. या आंतरराष्ट्रीय फंडिंगचा वापर धर्मांतरण रॅकेट चालवण्यासाठी, लोकांना आमिष दाखवण्यासाठी आणि बेकायदेशीर मालमत्ता खरेदी करण्यासाठी केला जात होता.

या पैशातून छंगूर बाबाने एक मोठं साम्राज्य उभं केलं होतं:

• आलिशान महाल: बलरामपूरच्या मधपूर गावात दर्ग्याजवळ त्याने सरकारी जमिनीवर अतिक्रमण करून एक आलिशान महाल बांधला होता. या महालात आयात केलेलं मार्बल, पॉवर स्टेशन आणि १५ सीसीटीव्ही कॅमेरे होते.
• महागड्या गाड्या आणि मालमत्ता: त्याच्याकडे अनेक महागड्या गाड्या होत्या. त्याने लोणावळ्यात १६.४९ कोटी रुपयांचा भूखंड खरेदी केल्याचीही माहिती समोर आली आहे.
• संस्था उभारण्याची योजना: तो या पैशातून रुग्णालय, शाळा किंवा मदरसा उघडण्याच्या तयारीत होता, जेणेकरून धर्मांतरणाच्या कार्याला संस्थात्मक स्वरूप देता येईल.

या आर्थिक गैरव्यवहाराची पाळंमुळं इतकी खोलवर रुजली होती की, आता या प्रकरणाचा तपास एटीएससोबतच ईडी (ED) आणि राष्ट्रीय तपास यंत्रणा (NIA) यांसारख्या केंद्रीय यंत्रणाही करत आहेत.

भाग ४: कायद्याचा बडगा आणि साम्राज्याचा अस्त

कोणताही गुन्हा फार काळ लपत नाही. बलरामपूरमधील अरविंद कुमार नावाच्या एका नागरिकाने मधपूर गावातील संशयास्पद हालचालींची तक्रार पोलिसांत केली आणि या प्रकरणाला वाचा फुटली. उत्तर प्रदेश एटीएसने या प्रकरणाचा तपास सुरू केला. छंगूर बाबा आणि त्याच्या साथीदारांवर उत्तर प्रदेश अवैध धर्मांतर प्रतिबंध कायदा, २०२१ अंतर्गत गुन्हा दाखल करण्यात आला.

अनेक महिने फरार असलेल्या छंगूर बाबावर ५०,००० रुपयांचं बक्षीसही जाहीर करण्यात आलं होतं. अखेर ५ जुलै २०२५ रोजी एटीएसने त्याला आणि त्याची सहकारी नीतू उर्फ नसरीन हिला लखनौमधील एका हॉटेलमधून अटक केली. तपासात असंही समोर आलं की, ते दोघे जवळपास ८० दिवस त्या हॉटेलमध्ये राहत होते.

अटकेनंतर कायद्याने आपलं काम सुरू केलं. ८ जुलै रोजी, बलरामपूर जिल्हा प्रशासनाने मोठ्या पोलीस बंदोबस्तात छंगूर बाबाचा आलिशान बेकायदेशीर महाल बुलडोझर लावून जमीनदोस्त केला. उत्तर प्रदेशचे मुख्यमंत्री योगी आदित्यनाथ यांनी या घटनेला केवळ "समाजविरोधी" नाही, तर "राष्ट्रविरोधी" कृत्य म्हटलं आहे आणि कठोर कारवाईचं आश्वासन दिलं आहे.

निष्कर्ष: एक सामाजिक आव्हान

छंगूर बाबा प्रकरण हे केवळ एका व्यक्तीच्या गुन्हेगारी कृत्यापुरतं मर्यादित नाही. हे प्रकरण आपल्या समाजातील अनेक गंभीर प्रश्नांकडे बोट दाखवतं. गरिबी, निरक्षरता, अंधश्रद्धा आणि असहाय्यता यांचा गैरफायदा घेऊन समाजाला कसं पोखरलं जाऊ शकतं, याचं हे एक ज्वलंत उदाहरण आहे. श्रद्धेच्या नावाखाली चालणारा हा धर्मांतराचा धंदा केवळ दोन समाजांमध्ये तेढ निर्माण करत नाही, तर देशाच्या सुरक्षेसाठीही एक मोठा धोका आहे.

या प्रकरणातून काही महत्त्वाचे धडे घेण्याची गरज आहे:

1. जागरूकता: लोकांनी अशा भोंदू बाबांपासून सावध राहिलं पाहिजे. कोणताही चमत्कार किंवा आमिष तुमच्या आयुष्यातील समस्या दूर करू शकत नाही.
2. कायद्याची अंमलबजावणी: धर्मांतर विरोधी कायद्याची कठोर अंमलबजावणी होणं गरजेचं आहे. तसेच, आंतरराष्ट्रीय फंडिंगवरही कडक नजर ठेवली पाहिजे.
3. सामाजिक सक्षमीकरण: जोपर्यंत समाजातील गरीब आणि वंचित घटकांचं शिक्षण, आरोग्य आणि रोजगाराच्या माध्यमातून सक्षमीकरण होत नाही, तोपर्यंत असे 'छंगूर बाबा' तयार होतच राहतील.

छंगूर बाबाच्या साम्राज्याचा अंत झाला असला तरी, त्याने निर्माण केलेलं आव्हान अजून संपलेलं नाही. अशा प्रवृत्तींना वेळीच ठेचण्यासाठी प्रशासन, समाज आणि प्रत्येक नागरिकाने एकत्र येऊन काम करण्याची गरज आहे.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------

कुख्यात 'छंगुर बाबा' चे पुणे कनेक्शन उघड; लोणावळ्यातील १६ कोटींच्या जमीन खरेदीत फसवणुकीचा आरोप

पीडित मोहम्मद खानने फसवणुकीचा खुलासा करत 'बाबा'च्या टोळीत आणखी लोक सामील असल्याचा केला दावा

'मी त्यांचा अकाउंटंट नाही, तर पीडित आहे' - मोहम्मद खानची पोलिसांकडे चौकशी आणि न्यायाची मागणी

पुणे, ११ जुलै २०२५: काही वर्षांपूर्वी रस्त्यांवर अंगठ्या आणि नग विकणारा, पण आता १०० कोटी रुपयांच्या मालमत्तेचा मालक असल्याचा दावा केला जाणारा कुख्यात जमालुद्दीन उर्फ 'छंगुर बाबा' याचे पुणे कनेक्शन समोर आले आहे. पुणे जिल्ह्यातील लोणावळ्यातील १६ कोटी रुपयांच्या जमीन खरेदी व्यवहारात त्याने पिंपरी-चिंचवड येथील मोहम्मद खान याला फसवल्याचा आरोप आहे. खानने 'बाबा'च्या कथित गैरकृत्यांचा पर्दाफाश करत, त्याच्या टोळीत आणखी अनेक लोक सामील असल्याचा दावा केल्याने या प्रकरणाला नाट्यमय वळण मिळाले आहे.  

जमीन व्यवहार आणि फसवणुकीचा आरोप: स्वतःला इंटिरियर डिझायनर आणि रिअल इस्टेटमध्ये काम करणारा असल्याचे सांगणाऱ्या मोहम्मद खानने दावा केला आहे की, त्याची आणि 'बाबा'ची भेट २०१५ मध्ये लोणावळ्यातील एका जमिनीच्या संदर्भात बलरामपूर कोर्टात (उत्तर प्रदेश) झाली होती, जिथे दोघांचा वकील एकच होता. चर्चेदरम्यान, खानने 'बाबा'ला सांगितले की तो पुण्यात राहतो आणि रिअल इस्टेटचे काम करतो. त्यानंतर लोणावळ्यातील १६ कोटी रुपयांच्या जमिनीचा सौदा निश्चित झाला, ज्यासाठी 'बाबा'ने खानला ४९,८०० रुपये आगाऊ रक्कम म्हणून दिली. खानच्या म्हणण्यानुसार, 'बाबा'ने बाराबंकी येथे एक करार केला आणि नंतर पुण्यात येऊन तो एकतर्फी रद्द केला.

खानने 'बाबा'चा अकाउंटंट असण्याचा इन्कार केला असून, आपण स्वतः या फसवणुकीचे बळी असल्याचे म्हटले आहे. 'बाबा'ने पैसे न दिल्याने आणि सातत्याने टाळाटाळ केल्याने त्याला फसवले जात असल्याची जाणीव झाली. त्यानंतर त्याने वळगाव मावळ कोर्टात 'बाबा'विरुद्ध कराराच्या निवारणासाठी दावा दाखल केला आहे. खानने पोलिसांना या संपूर्ण प्रकरणाची चौकशी करण्याची आणि त्याला न्याय देण्याची मागणी केली आहे.

'छंगुर बाबा'वरील गंभीर आरोप: मोहम्मद खानने आरोप केला आहे की, 'छंगुर बाबा' आणि त्याच्या टोळीने उत्तरौला (उत्तर प्रदेश) येथे एका नोकराणीला पत्नी भासवून, बनावट नावाने तिचा नामांकन करून सुमारे २०० कोटी रुपयांची जमीन हडपली आहे. या प्रकरणाची लखनौ उच्च न्यायालय, उत्तरौला आणि बलरामपूरमध्ये सुनावणी सुरू आहे.  

खानने 'बाबा'च्या टोळीतील कथित साथीदारांमध्ये रबानी कुटुंबातील आसिफ रबानी, अब्दुल रहीम, मुख्तार अन्सारी, आबिद रबानी यांची नावे घेतली आहेत. हे लोक 'लव्ह जिहाद'सारखे काम करतात आणि 'छंगुर बाबा'कडे अफाट पैसा असल्याने ते या पैशाचा वापर लोकांची मालमत्ता हडपण्यासाठी आणि त्यांना फसवण्यासाठी करतात, असा खानचा दावा आहे. या सर्व बाबींची पोलिसांकडून सखोल चौकशी व्हावी आणि 'छंगुर बाबा'शी संबंधित सर्व लोकांवर कारवाई व्हावी, अशी मागणी खानने केली आहे.

Religious Conversion, Crime, Investigative Journalism, Uttar Pradesh, Balrampur, Chhangur Baba, Social Issues, Law Enforcement

#ChhangurBaba #BalrampurConversion #UPATS #ReligiousConversion #CrimeStory #InvestigativeReport #YogiAdityanath #EndConversionRacket #SocialJustice #IndiaNews