अमेरिका व्हेनेझुएलावर हल्ला करण्याच्या तयारीत?

 

कॅरेबियन समुद्रात युद्धनौकांची गर्दी

जगात आणखी एका युद्धाच्या सावल्या दिसू लागल्या आहेत. नोव्हेंबर महिन्याच्या पहिल्याच दिवशी व्हेनेझुएलावर कधीही हल्ला होऊ शकतो, अशी चर्चा जोरात सुरू झाली आहे. अमेरिकेचे अध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांना व्हेनेझुएलाचे अध्यक्ष निकोलस मादुरो यांचे शासन का पसंत नाही? त्यांना लक्ष्य करण्याची तयारी का सुरू आहे? या प्रश्नांची उत्तरे शोधताना धक्कादायक माहिती समोर येत आहे.

अलिकडच्या काळात अमेरिकेने जे पाऊल उचलले आहे, ते साधे नाही. जगातील सर्वात मोठे आरमारी जहाज कॅरेबियन समुद्रात तैनात करणे, प्युएर्तो रिको येथे हॉट पिट रिफ्यूलिंगसाठी नोटम जारी करणे - या सर्व घटना एकत्रितपणे एक गंभीर संदेश देत आहेत. मादुरो सरकार या आव्हानाला कसे सामोरा जात आहे? ते अमेरिकेसाठी सोपे लक्ष्य आहेत का? जर तसे असते तर आजपर्यंत कोणत्याही अमेरिकी प्रशासनाने त्यांच्यावर यशस्वी हल्ला का केला नाही? मादुरो हे दीर्घकाळापासून अमेरिकेच्या डोळ्यात सलत राहिले आहेत, तरीही त्यांच्यावर आजपर्यंत कारवाई का झाली नाही?

मियामी हेराल्ड या वृत्तपत्राने प्रथम ही बातमी प्रसिद्ध केली होती - "यूएस पॉइज्ड टू स्ट्राइक मिलिट्री टार्गेट्स इन व्हेनेझुएला इन एस्कॅलेशन अगेन्स्ट मादुरो". ही बातमी महत्त्वपूर्ण आहे कारण व्हेनेझुएलाच्या परराष्ट्र मंत्र्यांपासून ते ट्रम्प यांच्यापर्यंत सर्वांच्या प्रतिक्रिया या बातमीवर आल्या आहेत. "यूएस अटॅकिंग व्हेनेझुएला टुनाईट" अशा शीर्षकांनी वृत्तपत्रे भरून गेली आहेत.

व्हेनेझुएला का बनला आहे निशाणा?

ट्रम्प यांना मादुरो सरकार पसंत न येण्यामागे अनेक कारणे आहेत. व्हेनेझुएलाचे सरकार पूर्णपणे समाजवादी व्यवस्था असलेले आहे. तेथे भांडवलशाहीला प्रवेश नाही. मादुरो स्वतःच तेथील सर्वात मोठे भांडवलदार आहेत. तेल विकून ते चांगला पैसा कमावतात, परंतु हा सारा पैसा जनतेत वाटून टाकतात. त्यामुळे आता कंपन्या चालवण्यासाठी पैसे नाहीत आणि महागाई गगनाला भिडली आहे.

व्हेनेझुएला हा असा देश आहे जो आजही रशियापेक्षा आणि चीनपेक्षाही अधिक समाजवादी आहे. क्युबा आणि व्हेनेझुएला असे देश आहेत जे जनतेला स्वस्त वस्तू उपलब्ध करून देण्याच्या प्रयत्नात स्वतःच उद्ध्वस्त झाले. त्यांनी नेहमी आपले सरकारी खजिने जनतेसाठी रिते केले, परंतु ते भरण्यासाठी पर्यायी मार्ग शोधले नाहीत. स्वतःचा पैसा कमवण्यासाठी त्यांनी ड्रग तस्करी आणि अवैध तेल व्यापार यासारखे मार्ग स्वीकारले.

व्हेनेझुएला जगातील सर्वात मोठे ज्ञात तेलसाठे असलेला देश आहे. ट्रम्प यांना इच्छा आहे की तेथे त्यांच्या पसंतीचे सरकार यावे. परंतु दीर्घकाळापासून कोणताही अमेरिकी अध्यक्ष व्हेनेझुएलावर प्रभाव टाकू शकला नाही. कारण सर्वांना माहीत आहे - रशिया त्यांच्या पाठीशी उभा आहे.

व्हेनेझुएलाकडे भरपूर तेल आहे परंतु ते काढण्यासाठी पैसे नाहीत. मोठ्या कंपन्यांना काम करू देण्याचे कौशल्य त्यांच्याकडे नाही. विदेशातील मोठ्या कंपन्या अमेरिकेच्या आहेत आणि अमेरिकेच्या निर्बंधांमुळे कोणीही तेथे जात नाही. अशा परिस्थितीत मादुरो सरकार कसे चालते? उत्तर आहे - ड्रग तस्करी.

व्हेनेझुएलाने आसपासच्या देशांशी करार करून स्वतःला ड्रग तस्करीचे केंद्र बनवले आहे. अफगाणिस्तानप्रमाणेच तेथेही अवैध ड्रग व्यापार ही अर्थव्यवस्थेचा मुख्य आधार बनला आहे. म्यानमार, कंबोडिया, लाओस या देशांप्रमाणे व्हेनेझुएलाहीही मोठ्या प्रमाणात ड्रग तस्करीत गुंतला आहे. अमेरिका हा जगातील सर्वात मोठा ड्रग ग्राहक आहे आणि तेथे फेंटॅनिल, हेरॉईन, कोकेन यांचा मोठा बाजार आहे.

समुद्रमार्गावरील हल्ले आणि युद्धनौकांचे तैनातीकरण

ट्रम्प यांनी सप्टेंबर २०२५ पासून व्हेनेझुएलाविरुद्ध मोहीम सुरू केली. व्हाईट हाऊसने प्रसिद्ध केलेल्या उपग्रह चित्रांमध्ये समुद्रात नष्ट झालेली जहाजे दिसू लागली. अमेरिकेचे संरक्षण सचिव पीटर हेगसेथ यांनी नियमितपणे अशा हल्ल्यांची माहिती देणे सुरू केले. लक्षात घेण्यासारखी गोष्ट म्हणजे अमेरिकेने आपल्या संरक्षण मंत्रालयाचे नाव बदलून 'मिनिस्ट्री ऑफ वॉर' (युद्ध मंत्रालय) असे केले आहे. संरक्षण नव्हे तर युद्ध - हाच त्यांचा संदेश आहे.

सप्टेंबर १६, ऑक्टोबर ३, ऑक्टोबर १४, ऑक्टोबर २२, ऑक्टोबर २३ - या तारखांना सातत्याने ड्रग्स वाहून नेणारी जहाजे नष्ट करण्याच्या बातम्या आल्या. सर्व जबाबदारी यूएस सदर्न कमांडवर होती. अमेरिकेने जसे जगभरात आपले लष्करी तळ स्थापन केले आहेत, त्याप्रमाणे संपूर्ण लॅटिन अमेरिकेसाठी सदर्न कमांड तयार केली आहे. सुमारे ७५० ठिकाणी, ८० देशांमध्ये अमेरिकेचे लष्करी तळ आहेत.

प्युएर्तो रिको आणि ब्रिटिश व्हर्जिन आयलंड - या दोन बेटांवरून अमेरिका संपूर्ण दक्षिण अमेरिकेवर हल्ला करू शकते. तेथे सर्व युद्धनौका आणि साधने सज्ज स्थितीत ठेवली आहेत. व्हेनेझुएला कॅरेबियन समुद्राच्या किनाऱ्यावर असल्याने तेथून येणारी सर्व जहाजे या मार्गाने जातात आणि अमेरिकी सैन्य त्यांना लक्ष्य करते.

ऑक्टोबर १४ रोजी स्वतः डोनाल्ड ट्रम्प यांनी सांगितले की यूएस सदर्न कमांड उत्कृष्ट काम करत आहे. पीटर हेगसेथ यांनी वारंवार नष्ट झालेल्या जहाजांचे फोटो प्रसिद्ध केले. त्यांचा संदेश स्पष्ट होता - व्हेनेझुएलाचा कमाईचा मुख्य स्रोत मारला जात आहे.

यूएसएस जेराल्ड फोर्ड - दहशत निर्माण करणारी युद्धनौका

नोव्हेंबरच्या पहिल्या आठवड्यात एक महत्त्वपूर्ण घडामोड घडली. अमेरिकेचे सर्वात मोठे आरमारी जहाज यूएसएस जेराल्ड फोर्ड त्रिनिदाद आणि टोबॅगोच्या पोर्ट ऑफ स्पेनमध्ये नांगरले. हे बेट व्हेनेझुएलाच्या अगदी जवळ आहे. या युद्धनौकेची वैशिष्ट्ये अतुलनीय आहेत:

• ४,५०० पेक्षा जास्त सैनिक एकाच वेळी राहू शकतात
• ९० विमाने वाहून नेण्याची क्षमता (सामान्यतः ७५ प्लस)
• १,००,००० टन वजन
• आण्विक अणुभट्टीवर चालणारे - अमर्यादित ऊर्जा
• जगातील सर्वात प्रगत आणि वेगवान विध्वंसक युद्धनौका

ही युद्धनौका एक चालता-फिरता विमानतळ आहे. जगातील बहुतेक देशांकडे केवळ ५० विमानांची क्षमता असते, परंतु हे ९० विमाने एकत्र उडवू शकते. व्हेनेझुएलाच्या अगदी जवळ असे महाकाय युद्धनौका तैनात करण्याचा अर्थ स्पष्ट होता - युद्धाची तयारी पूर्ण झाली आहे.

व्हेनेझुएलाने या प्रतिसादात त्वरित पावले उचलली. मादुरो यांनी त्रिनिदाद आणि टोबॅगोला गॅस पुरवठा बंद केला. त्यांचा संदेश होता - अमेरिकेला मदत केल्यास परिणाम भोगावे लागतील. परंतु अमेरिकेने पैशाच्या जोरावर त्रिनिदादला आपल्या बाजूला ठेवले आहे.

त्यानंतर अमेरिकेने प्युएर्तो रिकोच्या हवाई क्षेत्रावर निर्बंध लादले. ३१ मार्च २०२६ पर्यंत - म्हणजेच पुढील संपूर्ण वर्षभर - या भागात कोणताही विमान उड्डाण करू शकत नाही असा नोटम (नोटिस टू एअरमेन) जारी करण्यात आला. नोटममध्ये हॉट पिट रिफ्यूलिंगचा उल्लेख होता - म्हणजेच उड्डाणरत विमानांना हवेतच इंधन पुरवठा करण्याचा सराव. हे युद्धाच्या काळात वापरले जाणारे तंत्र आहे.

प्युएर्तो रिकोमध्ये अमेरिकेने लष्करी हवाई तळ आणि व्यावसायिक बंदरे निर्माण केली आहेत. हे संपूर्ण बेट अमेरिकेच्या लष्करी ऑपरेशन्ससाठी तयार केले आहे. येथून संपूर्ण दक्षिण अमेरिकेवर हल्ला करता येतो.

मादुरोंची रणनीती आणि रशियाची भूमिका

अमेरिकी माध्यमांनी जेव्हा व्हेनेझुएलावर हल्ल्याची बातमी प्रसिद्ध केली तेव्हा मार्को रुबियो (परराष्ट्र सचिव) यांनी ती खोटी ठरवली. त्यांनी मियामी हेराल्डवर टीका केली की ते चुकीची माहिती पसरवत आहेत. पत्रकारांनी ट्रम्प यांना विचारले तेव्हा त्यांनीही नाकारले - "नो, इट इज नॉट ट्रू."

परंतु प्रश्न आहे - जेव्हा तुम्ही आधीच सर्वात मोठी युद्धनौका तैनात केली आहे, नियमितपणे जहाजे नष्ट करत आहात, नोटम जारी केले आहे, तेव्हा नाकारण्याची काय गरज? उत्तर साधे आहे - मादुरो यांनी मोठा डाव खेळला आहे.

व्हेनेझुएलाची शक्ती कमी लेखू नये. रशिया त्यांच्या पाठीशी आहे. २०२४ च्या युक्रेन-रशिया युद्धात रशिया गुंतला असला तरी व्हेनेझुएलाला पूर्ण पाठिंबा देण्याची त्यांची क्षमता आहे. सिरियामध्ये बशर अल-असद यांचे रक्षण करण्यात रशियाला यश आले नव्हते, परंतु व्हेनेझुएला भौगोलिकदृष्ट्या वेगळी परिस्थिती आहे.

व्हेनेझुएला जरी आर्थिकदृष्ट्या कमकुवत असला तरी लष्करी दृष्ट्या सक्षम आहे. त्यांच्याकडे रशियन शस्त्रे आणि तंत्रज्ञान आहे. ड्रग तस्करीतून होणारा महसूल त्यांच्या लष्करी खर्चासाठी वापरला जातो. मादुरो सरकार हे हुकूमशाही असले तरी स्थानिक पातळीवर त्यांना पाठिंबा आहे.

अमेरिकेचे "पीस प्रेझिडेंट" म्हणून ओळखले जाणारे ट्रम्प आधीच टीकेचा विषय होत आहेत. इराण आणि येमेनवर बी-२ बॉम्बरने हल्ले केले आहेत. त्यांची धोरणे स्पष्ट आहेत - शांतीचे बोलणे परंतु युद्ध करणे. व्हेनेझुएलावर हल्ला करताना ते म्हणतील की आम्ही देशावर नाही तर ड्रग तस्करीच्या ठिकाणांवर हल्ला करत आहोत - अगदी भारताने बालाकोटवर केलेल्या सर्जिकल स्ट्राइक प्रमाणे.

परिस्थिती गंभीर आहे. युद्धाच्या सावल्या दाटत आहेत. नोटम अजूनही अस्तित्वात आहे, युद्धनौका तैनात आहेत, आणि दररोज हल्ले होत आहेत. युद्ध सुरू कधी होईल हे कोणी सांगू शकत नाही  परंतु तयारी पूर्ण झाली आहे हे निश्चित आहे.

या संपूर्ण प्रकरणाचा परिणाम केवळ व्हेनेझुएलापुरता मर्यादित राहणार नाही. लॅटिन अमेरिकेतील राजकीय समीकरणे बदलू शकतात, तेलाच्या किमती प्रभावित होऊ शकतात आणि एक नवीन शीतयुद्धाचे वातावरण निर्माण होऊ शकते. जोपर्यंत ट्रम्प अध्यक्षपदावर आहेत तोपर्यंत जगात अस्थिरता कायम राहणार असे दिसते.

---

Labels: Venezuela Crisis, US Military Action, Trump Foreign Policy, Latin America Conflict, Drug Trafficking, Geopolitics, Nicholas Maduro, USS Gerald Ford, Caribbean Security

Search Description: Analysis of escalating US military preparations for potential strike on Venezuela under Trump administration, examining geopolitical tensions, drug trafficking allegations, and deployment of world's largest aircraft carrier near Venezuelan waters.

Hashtags: #Venezuela #USForeignPolicy #TrumpAdministration #LatinAmerica #Geopolitics #MilitaryAction #CaribbeanCrisis #DrugWar #NicolasMaduro #USSGeraldFord #InternationalRelations #GlobalSecurity