‘जीविधा’ च्या हिरवाई महोत्सवाला प्रारंभ
पुणे, ३० जुलै २०२५: स्थानिक देशी वनस्पतींच्या संवर्धनासाठी कार्यरत असलेल्या ‘जीविधा’ संस्थेच्या वतीने आयोजित 'हिरवाई महोत्सव २०२५' ला आज इंद्रधनुष्य पर्यावरण केंद्र, राजेंद्रनगर, पुणे येथे उत्साहात सुरुवात झाली.
महोत्सवाचे उद्घाटन आणि उद्दिष्ट
महोत्सवाचे उद्घाटन राजीव पंडित आणि वृंदा पंडित यांच्या उपस्थितीत झाले. त्यानंतर पर्यावरण अभ्यासक ईशान पहाडे यांचे 'वनस्पती आणि कीटक यातील संबंध' या विषयावर सखोल व्याख्यान झाले. परागीभवन (Pollination), बीजप्रसार (Seed Dispersal) आणि जैविक परस्परसंबंध (Biological Interactions) या विषयांवर त्यांनी रोचक उदाहरणांमधून माहिती दिली.
महोत्सवाचा उद्देश नागरिकांमध्ये स्थानिक वनस्पतींबाबत जागरूकता वाढवणे आणि त्यांच्या लागवडीत जनसहभाग वाढवणे हा आहे. ‘परस्पर संवाद’ ही यंदाच्या महोत्सवाची संकल्पना असून, वनस्पती आणि प्राणी-जगतातील जैव सहजीवन उलगडणाऱ्या व्याख्यानांचा त्यात समावेश आहे.
ईशान पहाडे यांचे मार्गदर्शन: कीटकांचे महत्त्व आणि पर्यावरण संतुलन
ईशान पहाडे यांनी आपल्या व्याख्यानात सांगितले की, पूर्वी सर्व कीटक आणि फुलपाखरे आकाराने मोठी होती, ज्यात नंतर बदल होत गेला. परागीकरणात कीटकांचा उपयोग होतो, असे सांगत त्यांनी कीटकांचा प्रवास आणि स्थलांतर याबद्दल रोचक माहिती दिली. जंगलातील मृतदेहांच्या फॉरेन्सिक तपासणीत या कीटकांचा कसा उपयोग होतो, हेही त्यांनी स्पष्ट केले. मुंग्यांबद्दलही त्यांनी माहिती दिली.
मधमाशा वर्षातून २० किलोपर्यंत परागकण वाहून नेतात आणि परागीभवनासाठी ७५ टक्के वनस्पती मधमाशांवर अवलंबून असतात, असे त्यांनी सांगितले. प्रोपालिस (Propolis) या चिकट पदार्थाची निर्मिती मधमाशा करतात, ज्यामुळे त्या उंच इमारतींच्या भिंतींनाही पोळी चिकटवू शकतात. मधमाशा असतील तर कृषी उत्पादन चाळीस टक्क्यांनी वाढते, त्यामुळे मधमाशी पालनात सर्वांनी पुढाकार घ्यावा, असे आवाहन त्यांनी केले. शहरीकरणात शंभरपैकी केवळ ४ मुलेच मातीत काम करतात, बाकीच्यांना मातीत हातही घालण्याची संधी मिळत नाही, यावरही त्यांनी चिंता व्यक्त केली.
पहाडे यांनी आपला अनुभव सांगताना म्हटले की, फुलपाखराला हलक्या हाताने, इजा न होईल अशा बेताने जवळ घेऊन सुगंध घेतल्यास वेगवेगळे अफलातून सुगंध अनुभवता येतात. जैवविविधतेत कीटकांचे अस्तित्व महत्त्वाचे आहे, त्यामुळे शेतीत कीटकनाशके वापरताना काळजी घेतली पाहिजे, असे आवाहनही त्यांनी केले.
पुढील व्याख्याने आणि सहभागाचे आवाहन
३१ जुलै, गुरुवार: 'वनस्पती आणि पक्षी-सस्तनप्राणी यांच्यातील संबंध' या विषयावर डॉ. अंकुर पटवर्धन मार्गदर्शन करतील.
१ ऑगस्ट, शुक्रवार: 'वनस्पतींचा रासायनिक संवाद' या विषयावर आयसर पुणेचे संशोधक डॉ. सागर पंडित आणि वनस्पतीतज्ज्ञ डॉ. महेश शिंदीकर यांच्यात संवाद होईल.
या सत्रांतून वनस्पती आणि प्राणी यांच्यातील परस्परावलंबन, जैवसाखळीतील योगदान आणि पर्यावरण संतुलन यांचा वैज्ञानिक व अनुभवाधिष्ठित मागोवा घेतला जाणार आहे.
सर्व कार्यक्रम संध्याकाळी ६.३० ते ८.०० दरम्यान होत आहेत आणि ते सर्वांसाठी खुले व विनामूल्य आहेत. पर्यावरणप्रेमी नागरिकांनी मोठ्या संख्येने सहभागी व्हावे, असे आवाहन आयोजकांनी केले आहे.
Jeevvidha, Hirwai Festival 2025, Indradhanushya Paryavaran Kendra, Pune Environment, Biodiversity, Insect Importance, Ecosystem Balance, Plant Conservation, Pollination, Environmental Awareness
#HirwaiMahotsav #Jeevvidha #PuneEnvironment #Biodiversity #InsectConservation #Ecosystem #EnvironmentalAwareness #PlantConservation #SustainableLiving
कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत:
टिप्पणी पोस्ट करा