नवी दिल्ली/टोक्यो/मॉस्को, 30 जुलै 2025: आज सकाळी प्रशांत महासागरात 8.8 तीव्रतेचा एक शक्तिशाली भूकंप झाला, ज्यामुळे रशियाच्या सुदूर पूर्वेकडील कामचटका द्वीपकल्प आणि जपानच्या किनारी भागांमध्ये सुनामीच्या लाटा धडकल्या. या प्रचंड भूकंपाने 2011 मधील विनाशकारी सुनामी आणि फुकुशिमा अणुऊर्जा प्रकल्पातील दुर्घटनेच्या आठवणी पुन्हा ताज्या केल्या आहेत.
भूकंपाचे केंद्र आणि तीव्रता:
या भूकंपाचे केंद्र कामचटका द्वीपकल्पावरील पेट्रोपावलोव्स्क शहरापासून सुमारे 300 किलोमीटर दूर, कुरिल-कामचटका ट्रेंचमध्ये होते. हा भूकंप केवळ 25-30 किलोमीटरच्या उथळ खोलीवर आल्याने सुनामीचा धोका अधिक वाढला. रिक्टर स्केलवर 8.8 तीव्रतेचा हा भूकंप 2011 नंतरचा सर्वात शक्तिशाली सागरी भूकंप (अंडर-सी क्वेक) मानला जात आहे. वैज्ञानिकांनी याला "मेगा थ्रस्ट" भूकंप असे म्हटले आहे, ज्यात पॅसिफिक प्लेट ओखोस्क प्लेटच्या खाली सरकत आहे. या भूकंपापाठोपाठ सहा रिश्टर स्केलपर्यंतचे अनेक 'आफ्टरशॉक्स' (भूकंपाचे धक्के) देखील जाणवले, ज्यामुळे या प्रदेशातील धोका वाढला आहे.
भौगोलिक संदर्भ: रिंग ऑफ फायर:
हा भूकंप 'पॅसिफिक रिंग ऑफ फायर' या जगातील सर्वात जास्त भूकंपप्रवण क्षेत्राचा भाग आहे. पॅसिफिक प्लेट उत्तर अमेरिकन आणि ओखोस्क प्लेट्सच्या खाली दबल्याने ऊर्जा बाहेर पडते आणि भूकंप होतात. 2004 मधील हिंद महासागरातील सुनामी आणि 2011 मधील तोहोकू आपत्ती, ज्यामुळे फुकुशिमामध्ये अणुऊर्जेची दुर्घटना झाली, त्यामागेही अशाच प्रकारची टेक्टोनिक हालचाल होती. आजच्या भूकंपाने बाहेर पडलेली ऊर्जा 100 दशलक्ष टन टीएनटीइतकी प्रचंड असल्याचे सांगितले जात आहे.
रशिया आणि जपानवर सुनामीचा परिणाम:
रशियामध्ये:
कुरिल द्वीपसमूह आणि कामचटका द्वीपकल्पावर 3 ते 4 मीटर उंचीच्या सुनामी लाटा दिसून आल्या, ज्यामुळे किनारी शहरांमध्ये पूर आला आणि पायाभूत सुविधांचे मोठे नुकसान झाले. खबरदारी म्हणून लोकांना सुरक्षित स्थळी हलवण्यात आले आहे. काही भागांमध्ये वीज आणि दळणवळण सेवा विस्कळीत झाल्या आहेत. तिसऱ्या लाटेमुळे रशियन बंदरांमधील पायाभूत सुविधांनाही मोठे नुकसान झाले आहे. रशियन आपत्कालीन सेवा प्रभावित क्षेत्रांमध्ये तैनात करण्यात आल्या आहेत, मात्र अद्याप मोठ्या प्रमाणावर जीवितहानी झाल्याची कोणतीही माहिती नाही.
जपानमध्ये:
भूकंपाच्या केंद्रापासून थोडे दूर असल्याने जपानमध्ये रशियाइतका तीव्र परिणाम दिसला नाही. तरीही, 30 सेंटीमीटर उंचीच्या सुनामी लाटा पाहण्यात आल्या, ज्यामुळे पूर्वेकडील होक्काइडोसह अनेक प्रदेशांमध्ये रेल्वे सेवा थांबवण्यात आल्या. फुकुशिमा दाइचीसह अणुऊर्जा प्रकल्पांना खबरदारी म्हणून बंद ठेवण्यात आले आहे आणि अद्याप कोणत्याही प्रकारच्या किरणोत्सर्गी गळतीची नोंद नाही. किनारी भागांमध्ये बचावकार्य सुरू आहे.
इतर देशांवर संभाव्य परिणाम:
युनायटेड स्टेट्सच्या पश्चिम किनारपट्टीवर (हवाई, कॅलिफोर्निया, अलास्का) देखील सुनामीचा इशारा देण्यात आला आहे आणि लाटांवर सतत नजर ठेवली जात आहे. फिलीपीन्स, इंडोनेशिया, ऑस्ट्रेलिया आणि न्यूझीलंडसारखे देशही परिस्थितीवर लक्ष ठेवून आहेत. भारतासाठी इंडियन नॅशनल सेंटर फॉर ओशन इन्फॉर्मेशन सर्व्हिसेस (INCOIS) ने अद्याप सुनामीचा कोणताही धोका नसल्याचे म्हटले आहे. तथापि, 2004 च्या सुनामीच्या अनुभवावरून, प्रशांत क्षेत्रातील सुनामीचा परिणाम मोठ्या भौगोलिक क्षेत्रांवर होऊ शकतो.
भविष्यातील धोके आणि वैज्ञानिकांचा इशारा: वैज्ञानिक सध्या परिस्थितीचे सतत विश्लेषण करत आहेत. भूगर्भशास्त्रज्ञांनी यावर भर दिला आहे की या भूकंपाने संपूर्ण प्लेट बाउंड्री तोडली नाही, याचा अर्थ अजूनही मोठ्या प्रमाणात ऊर्जा साठवली गेली आहे. हे सूचित करते की भविष्यात याहूनही मोठा भूकंप लवकरच येऊ शकतो. जपान, रशिया आणि एल्यूशियन द्वीपसमूहांसाठी पुढील काही महिने भूकंपीय धोका कायम राहील, ज्यामुळे सुनामीच्या तयारीवर आणि प्रतिसादावर प्रश्न निर्माण होऊ शकतात, विशेषतः रशियाच्या दुर्गम आणि कमी-तयारी असलेल्या क्षेत्रांमध्ये.
2011 विरुद्ध 2025: एक तुलना
Reviewed by ANN news network
on
७/३०/२०२५ ०४:१२:०० PM
Rating:
कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत: