आपण रोज ज्या पाण्याचा वापर करतो, ते खरोखरच शुद्ध आहे का? असा प्रश्नाअपल्या मनात आल्याशिवाय रहात नाही. पाणी शुद्धीकरणाच्या पद्धतीतही अनेक गंभीर समस्या आहेत. आधुनिक शहरांमध्येही पाणीशुद्धीकरणाच्या जुन्या पद्धतींचा वापर करून नागरिकांच्या आरोग्याशी खेळ केला जात आहे.
घटनेनुसार शुद्ध पाणी मिळणे हा
प्रत्येक नागरिकाचा मूलभूत हक्क आहे. परंतु वास्तविकता काय आहे? आपल्या घरी येणारे
पाणी आपल्या आरोग्याला कसे धोका निर्माण करत आहे, हे जाणून घेणे आवश्यक आहे. कारण
मानवी शरीरातील 80% रोग पाण्याशी संबंधित असतात.
सध्याच्या
पाणी शुद्धीकरण पद्धती: एक वैज्ञानिक विश्लेषण
देशातील शहरांमध्ये, महानगरांमध्ये
पाणी शुद्धीकरणासाठी अजूनही दशकांपासून अस्तित्वात असलेल्या जुन्या पद्धतींचा वापर
केला जातो. या पद्धतींमध्ये चुना, तुरटी आणि क्लोरीनचा समावेश आहे. चुन्याचा वापर
पाण्याचा pH समायोजित करण्यासाठी, तुरटीचा वापर गाळ काढण्यासाठी आणि क्लोरीनचा
वापर निर्जंतुकीकरणासाठी केला जातो.
या पद्धती केवळ अप्रभावी नसून
पर्यावरणासाठी अत्यंत हानिकारक आहेत. चुना आणि तुरटी तयार करण्यासाठी खाणींचा
मोठ्या प्रमाणावर वापर होतो, ज्यामुळे पर्यावरणाचे नुकसान होते. तर क्लोरीन तयार
करण्यासाठी पाऱ्याचा वापर केला जातो, ज्यामुळे जल आणि वायू प्रदूषण वाढते.
शास्त्रीय दृष्ट्या पिण्याचे पाणी 40
विशिष्ट मापदंडांवर आधारित असावे लागते. यापैकी काही मापदंड इतके तांत्रिक आहेत की
सामान्य माणसाला ते तपासणे शक्य नाही आणि त्यासाठी अत्याधुनिक प्रयोगशाळांची
आवश्यकता असते. परंतु वास्तविकता अशी आहे की या मापदंडांचे कडक पालन केले जात
नाही.
क्लोरीनेशन:
मंद विषाचा डोस
क्लोरीनेशन ही पाणी शुद्धीकरणाची
सर्वात सामान्य पद्धत आहे. परंतु या पद्धतीचे दुष्परिणाम धक्कादायक आहेत.
क्लोरिनेशनमुळे ट्रायलोमेथेन्ससारखे सहा कर्करोगजन्य संयुगे तयार होतात. हे संयुगे
मानवी शरीरात जमा होत राहतात आणि दीर्घकाळात गंभीर आजारांना कारणीभूत ठरतात.
20 वर्षे असे क्लोरिनेटेड पाणी
प्यायल्यास कर्करोग, थायरॉईड विकार, त्वचा आणि केसांचे गंभीर विकार होऊ शकतात.
गर्भवती महिलांच्या गर्भावर याचे अत्यंत गंभीर परिणाम होतात. गरम पाण्यासोबत
क्लोरीनचा संपर्क आल्यास श्वसनाचे विकार होऊ शकतात, कारण क्लोरीनची वाफ़ श्वसनमार्गावर
हानिकारक प्रभाव टाकते.
आणखी एक गंभीर समस्या अशी आहे की
क्लोरिनेटेड पाणी तांब्याच्या भांड्यात ठेवल्यास क्युप्रस क्लोराईड नावाचा अत्यंत
हानिकारक पदार्थ तयार होतो. यामुळे तांब्याच्या भांड्यात क्लोरिनेटेड पाणी पिणे
टाळावे.
तुरटी
आणि प्लास्टिकचे दुष्परिणाम
तुरटीचा वापर पाण्यातील गाळ
काढण्यासाठी केला जातो. परंतु तुरटीच्या दीर्घकालीन वापरामुळे स्मरणशक्ती कमी होणे
आणि डिमेन्शिया सारखे गंभीर मानसिक विकार होऊ शकतात. यामुळे घरगुती पाणी
शुद्धीकरणासाठी तुरटीचा वापर पूर्णपणे टाळावा.
प्लास्टिकच्या बाटल्यांमध्ये पाणी
जास्त काळ ठेवणे किंवा त्या उन्हात ठेवणे हे अत्यंत धोकादायक आहे. यामुळे
मायक्रोप्लास्टिकचे कण पाण्यात मिसळतात, ज्यामुळे कर्करोगाचा धोका मोठ्या प्रमाणात
वाढतो. दूधाच्या पिशव्या आणि इतर प्लास्टिक पॅकेजिंगमध्ये वापरले जाणारे मेकॅनिकल
प्लास्टिक देखील हानिकारक रसायने सोडते.
जगभरातील
आधुनिक पाणी शुद्धीकरण तंत्रज्ञान
विकसित देशांमध्ये पाणी
शुद्धीकरणाच्या क्षेत्रात क्रांतिकारी बदल झाले आहेत. युरोप, अमेरिका, चीन आणि
जपानमध्ये ओझोनेशन आणि अल्ट्रा-फिल्ट्रेशनसारख्या अत्याधुनिक पद्धती वापरल्या
जातात. या पद्धतींमध्ये कोणत्याही हानिकारक रसायनांचा वापर केला जात नाही.
जपानमध्ये अल्ट्रासाऊंड टेक्नॉलॉजीचा
वापर करून आवाजाच्या साहाय्याने पाणी शुद्ध केले जाते. या पद्धतीने व्हायरस आणि
इतर सूक्ष्मजीवांचा पूर्णपणे नाश करता येतो, आणि कोणत्याही रसायनांचे दुष्परिणाम
होत नाहीत.
भारतामध्ये या आधुनिक तंत्रज्ञानाचा
अवलंब का केला जात नाही, हा एक गंभीर प्रश्न आहे. सरकारी धोरणनिर्मात्यांनी या
दिशेने त्वरित पावले उचलणे आवश्यक आहे.
आरओ आणि
यूव्ही प्युरिफायर्स: वास्तविकता काय?
आरओ प्युरिफायर्स मुख्यतः कठीण पाणी
पिण्यायोग्य बनवण्यासाठी आणि त्यातील अतिरिक्त क्षार काढण्यासाठी वापरले जातात.
शहरातील पाणी बहुधा मृदू असल्यामुळे आरओची विशेष गरज नसते. परंतु बोरवेल किंवा
टँकरचे पाणी मिसळले जात असेल तर प्युरिफायर वापरणे आवश्यक असू शकते.
एक महत्त्वाची बाब अशी आहे की फिल्टर
पॅड्स वेळेवर न बदलल्यास प्युरिफायरमधून उलट जास्त जंतू येऊ शकतात. अनेक कुटुंबे
या गोष्टीकडे दुर्लक्ष करतात आणि जुने फिल्टर वापरत राहतात, ज्यामुळे आरोग्याला
धोका निर्माण होतो.
बोरवेलचे
पाणी: लपलेले धोके
बोरवेलचे पाणी वापरणाऱ्या कुटुंबांनी
विशेष सावधगिरी बाळगावी. पुण्यात अनेक खाजगी प्रयोगशाळा आहेत जिथे पाण्याची
संपूर्ण तपासणी केली जाऊ शकते. बोरवेलच्या पाण्यात कीटकनाशके, हेवी मेटल्स जसे की
शिसे आणि क्रोमियम असू शकतात.
या हानिकारक पदार्थांमुळे केस गळणे,
त्वचेचे विकार, पोटांचे आजार आणि दीर्घकालीन आरोग्य समस्या होऊ शकतात. विशेषकरून
लहान मुलांच्या वाढीवर याचा गंभीर परिणाम होतो.
सर्वोत्तम
घरगुती उपाय: पाणी उकळणे
या सर्व समस्यांमध्ये सर्वात सोपा आणि
प्रभावी उपाय म्हणजे पाणी उकळणे. 15 मिनिटे पाणी उकळल्यास 99% जंतू मरतात आणि
क्लोरिनेशनमुळे तयार होणारे हानिकारक कर्करोगजन्य संयुगे बाष्पीभवन होऊन निघून
जातात.
पाणी उकळल्यामुळे पित्तासारखे विकारही
टाळता येतात. क्लोरीनमुळे पोटात हायड्रोक्लोरिक ऍसिड तयार होते, ज्यामुळे ऍसिडिटी
वाढते. उकळलेले पाणी या समस्येपासून संरक्षण करते.
हा पारंपरिक पद्धत आपल्या
आजी-आजोबांच्या काळापासून वापरली जात आहे आणि आजही ती सर्वात विश्वसनीय आहे.
कोणत्याही महागड्या उपकरणांची गरज नसते आणि 100% सुरक्षित पद्धत आहे.
आरोग्याच्या
दिशेने पहिले पाऊल
पाणी शुद्धीकरणाच्या या गंभीर
समस्यांकडे त्वरित लक्ष देणे आवश्यक आहे. सरकारने आधुनिक तंत्रज्ञानाचा अवलंब
करावा, नागरिकांनी जागरूकता दाखवावी आणि घरगुती पातळीवर योग्य उपाययोजना करावी.
आपल्या कुटुंबाच्या आरोग्यासाठी पाणी
उकळणे हा सध्या सर्वोत्तम उपाय आहे. या सोप्या पद्धतीने अनेक गंभीर आजारांपासून
बचाव करता येऊ शकतो. आरोग्य हे खरे धन आहे, आणि शुद्ध पाणी या धनाची पहिली
आवश्यकता आहे.
Water Purification, Health Safety, Drinking Water Quality, Chlorination Effects, RO Water Purifiers, Boiling Water Benefits, Water Treatment Methods, Public Health, Environmental Impact
#WaterPurification #DrinkingWaterSafety #PublicHealth #ChlorinationEffects #WaterQuality #HealthAwareness #ROWaterPurifier #WaterTreatment #BoilingWater #SafeDrinkingWater #WaterPollution #HealthTips #WaterSafety
Reviewed by ANN news network
on
६/१५/२०२५ ०८:२३:०० AM
Rating:
कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत: